Chatgpt en mentale gezondheid: handig hulpmiddel maar niet zonder risico’s
Soms voelt ChatGPT bijna als een gesprekspartner: snel, vriendelijk en altijd beschikbaar. Maar achter die woorden zit geen mens. En juist dat maakt het gebruik spannend wanneer het om je mentale gezondheid gaat.
Een eerste gesprek met een chatbot
Steeds vaker hoor ik van cliënten dat ze ChatGPT gebruiken voordat ze de stap zetten om een afspraak te maken. Ze typen hun gedachten in om overzicht te krijgen of stellen alvast vragen over een moeilijke situatie. Voor sommigen voelt het alsof ze al een eerste gesprek hebben gehad. Dat laat zien hoe laagdrempelig en aantrekkelijk AI is geworden.
Wat chatgpt wel en niet kan
Een chatbot is altijd beschikbaar, reageert snel en lijkt geduldig. Dat kan prettig zijn als je rondloopt met zorgen. Maar het is belangrijk te weten wat ChatGPT wel en niet kan. Het systeem voorspelt woorden en zinnen op basis van taalpatronen. Daardoor klinkt het soms empathisch, maar er is geen echt begrip. Het kent jouw geschiedenis niet, ziet je lichaamstaal niet en hoort geen nuances in je stem. Juist die signalen zijn in therapie vaak doorslaggevend.
Het gevaar van schijn-empathie
In mijn praktijk zie ik dat de antwoorden van ChatGPT soms meer onrust oproepen dan rust brengen. Het systeem is zo ontworpen dat het altijd wil helpen en daardoor suggestief wordt. Als je al geneigd bent te piekeren of je zorgen vast te houden, kan een chatbot die zorgen versterken in plaats van verlichten.
Onbetrouwbare informatie
Daarnaast is ChatGPT niet altijd accuraat. Het kan therapievormen verkeerd uitleggen of zelfs bronnen verzinnen. Omdat de tekst professioneel klinkt, nemen gebruikers het al snel aan als betrouwbaar. Zeker voor iemand die kwetsbaar is, kan dit leiden tot verkeerde keuzes of misleidende overtuigingen.
Privacy en veiligheid
Een ander punt is privacy. Alles wat je met een psycholoog deelt, valt onder beroepsgeheim. Bij ChatGPT werkt dat anders. Wat je intypt kan worden opgeslagen of gebruikt om het systeem verder te trainen. Gevoelige informatie over je mentale gezondheid krijgt dus niet dezelfde bescherming.
Waarom echt contact onmisbaar is
Mijn conclusie is duidelijk: ChatGPT kan handig zijn om je gedachten te ordenen of praktische dingen te regelen. Maar het is geen vervanging van therapie. Het biedt geen veiligheid, kan geen crisissituatie inschatten en neemt geen verantwoordelijkheid voor jouw welzijn. Bij psychische klachten is echt contact met een professional nodig. Alleen dan word je gezien, gehoord en begrepen.
TOT SLOT
Het is begrijpelijk dat je in een moment van twijfel of stress je toevlucht zoekt tot een snelle en laagdrempelige oplossing zoals ChatGPT. Maar onthoud dat echte steun niet zit in algoritmes, maar in menselijk contact. Praat met iemand die je vertrouwt, zoek professionele begeleiding als het nodig is, en wees voorzichtig met wat je online deelt. jouw gevoelens en ervaringen verdienen een veilige plek waar je gehoord en gezien wordt, en dat kan alleen bij een mens, niet bij een chatbot.
Bronnen:
Kalam KT, Rahman JM, Islam MR, Dewan SMR. ChatGPT and mental health: Friends or foes? Health Sci Rep. 2024 Feb 15;7(2):e1912. doi: 10.1002/hsr2.1912. PMID: 38361805; PMCID: PMC10867692.
Guo Z, Lai A, Thygesen JH, Farrington J, Keen T, Li K. Large Language Models for Mental Health Applications: Systematic Review. JMIR Ment Health. 2024 Oct 18;11:e57400. doi: 10.2196/57400. PMID: 39423368; PMCID: PMC11530718. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2023.102270
Meer over AI en mentale gezondheid:
In ChatGPT Is My Therapist vertelt Ava Kaur hoe ze na het beëindigen van een lange relatie steun vond in gesprekken met AI. Waar ik in mijn nieuwsbrief vooral de risico’s en valkuilen bespreek, benadrukt Kaur juist de verrassend positieve kant. Ze beschrijft hoe ChatGPT haar hielp om patronen te doorbreken, grenzen te ontdekken en opnieuw zelfvertrouwen op te bouwen, een ervaring die haar sterker maakte.
Je hoeft het niet alleen te doen
Hoe houd je chatgpt en echte hulp uit elkaar
Loop je vast en merk je dat je niet verder komt? Dan kan het waardevol zijn om dit samen met een professional aan te pakken. Chatgpt kan soms steun geven, maar het vervangt geen therapie. In begeleiding gaat het om veiligheid, inzicht en een behandeling die bij jou past.
Wil je meer weten of EMDR iets voor jou kan betekenen?
P.S. In het belang van transparantie heb ik affiliate links gedeeld. Wat betekent dat ik een klein bedrag ontvang als je toevallig via deze link bestelt, zonder extra kosten voor jou.
Vond je deze tips leuk? Voel je dan vrij om ze door te sturen naar een (vriend)in. Zij kunnen zich hier aanmelden